Норинлик Муқаддам Султонова машина ҳайдашни ўргатадиган камёб аёл устозлардан. Унинг шогирдига айланган аксарият қизлар, ўрта ва катта ёшдаги хонимлар жуда эҳтиёткор ва йўл ҳаракат қоидаларига қатъий риоя қилади. Туман йўлларида ёнига “Ўргатувчи” ёзуви битилган “Nexia-3”ни кўрганлар дарров бу Муқаддам опалигини билишади.

– Қишлоғимизда Фотима исмли шофёр аёл бўларди, – дейди М. Султонова. – Ўша йиллари почтага мослаштирилган “Москвич” машинасини ҳайдаб, ҳар куни ҳеч оғринмасдан анча узоқликдаги мактабимизга ташлаб ўтарди. Ўшанда шу опага ҳавас уйғонган. Кунлар келиб автомобиль рулига ўтиришни мақсад қилганман. Ўн беш йил аввал ҳайдовчиликка ўқиб, “ВС” тоифадаги транспорт воситаларини бошқариш ҳуқуқини берувчи гувоҳнома олгандим. Орада уйимиздаги одмигина “Матиз”да ҳисобчилик қилаётган корхонамга ишга бориб келдим. Беш йил бўлди, ўзим ишлаётган спорт-техника клуби ўргатувчи уста лавозимига тавсия қилди.

Янги вазифанинг масъулияти баланд. Ахир, у оддий касбмас, ўзидан ташқари ҳаракатнинг барча иштирокчилари, машинасидагилар ҳаммасининг хавфсизлигини елкасига олиши шарт бўлган ҳайдовчини тарбиялаши керак. Йўл эса кичкинагина хатони ҳам кечирмайди. Қоидаларни ипидан-игнасигача ўзлаштирмаган кишидан ишончли ҳайдовчи чиқармиди? Машина бошқаришга яхшигина қўли келиб, кўзи пишиб қолганига қарамай Муқаддамга анча тайёрланишига тўғри келди. Автодромда икки ҳафта шуғулланиб, билганларини янада чуқурлаштирди.

– Аёлларга аёл киши мураббийлик қилгани яхши, – давом этади у. – Аввало, аёл киши ширинсухан ва сабрли бўлади. Агар ўргатувчи эркак бўлса тортинади, ҳаяжонланади, бераётган сабоғингизни шунга яраша қабул қилади. Кўп кузатганман,   шогирдларим рулга ўтирганда кўзларини менгамас, йўлга тикиб дадил ҳаракатланади. Чунки ўзига ишонади, ёнида жинсдоши, мен ўтирганимдан кўнгли тўқ. Бундай шароит билан бутун ўқув курси учун ажратилган 156 соатлик амалий машғулотларда уловни бошқариш малакасини тўла-тўкис ўзлаштириб олиш мумкин.

Вилоятда биринчи бўлиб ўргатувчи уста лавозимига қабул қилинган Муқаддам қисқа фурсатда ҳамкасблари орасида муносиб ўрин топди. Иш бошлаганига бир йил ўтмай унга хизматда фойдаланиш учун яп-янги “Nexia –3” машинасини ажратишди. Бошқаришга қулай, юриши жойида. Бундай уловда ҳаракатланиш ҳам осон. Мураббий уловини кўз қорачиғидек асрайди, техник қаровини вақтида ўтказади, бундай муносабатни шогирдларга ҳам сингдиради. Машинасининг 150 минг чақирим йўл босганига қарамай, ҳамон гижинглаган тойдек тургани шундан. Ўтган вақтда Муқаддам опа у билан 300 га яқин хотин-қизларни ҳайдовчиликка тайёрлади. Бари йўл ҳаракати қоидаларидан тўла бохабар, интизомли бўлиб етишган. Кўпчилиги шофёрликни асосий юмушга айлантирган. Улардан бири Нориннинг ўзида ахлат ташишга мослаштирилган каттагина “Isuzi”ни моҳирлик билан бошқаряпти. Мухлисахон эса шаҳарлараро юк машинасида хорижга қатнамоқда. Устозидан олган сабоқлари йўллари яхшигина тирбанд бўлган улкан шаҳарларда ҳам иш бераётганидан мамнун.

Қишлоқ аёли ҳақида гап кетганда унинг асло меҳнатдан қочмаслиги, турмушнинг кўп жабҳаларида эркаклар билан баробар фаолият олиб бораётганига алоҳида урғу беришади. Қўрғончалик Муқаддам Султонова ҳам корхонасидаги саккиз соатлик иш билан чекланиб қолишни ўзига эп кўрмайди. Уй бекалигини жойига қўйганидан турмуш ўртоғи Зокиржон ака жудаям хурсанд. Ҳафтада икки бор тандирда ёпиб берадиган бўрсилдоқ нонларини фарзанд ва набиралари суйиб ейишади. Беш-тўрт йил аввал хонадонда икки бош ҳисори қўйни боқишга қўйишганди. Ҳозир ўнтага кўпайди. Етилганини вақти-вақти билан бозорга чиқаришади. Бу ҳам ўзига яраша бизнес-да.    

Муқаддам опа яқинда эллик ёшини нишонлади. Қўни-қўшни, яқинлар, ишхонадагилар табриклашди. Келинг, энди дамингизни олинг, деганлар ҳам бўлди. Опанинг уйда ўтириб қолгиси йўқ, чунки кунда йўл оралаб элга наф келтирадиган қадрдон касби ҳаётининг мазмунига айланган. Қолаверса, бугун вилоятда унинг изидан бориб ушбу тизимда меҳнат қилаётган 12 нафар аёл билан опа-сингилдек бўлиб қолган, улар билан дийдорлашган ҳар палласининг мазмуни бошқача.  

Қудратилла НАЖМИДДИНОВ

«Халқ сўзи».