Arxiv foto

Yevropa Ittifoqining tashqi ishlar va xavfsizlik siyosati boʻyicha oliy vakili Kaya Kallas Ukraina hududida Gʻarb tinchlikparvar kuchlarining mavjudligi bilan ushbu mamlakat uchun “mustahkam” xavfsizlik kafolatlari tarafdori ekanini aytdi.

Uning soʻzlariga koʻra, Gʻarb tinchlikparvar kuchlari “yaxshi jihozlangan va oʻzini himoya qila oladigan” boʻlishi kerak. Shu oʻrinda diplomat oʻt ochishni toʻxtatish rejimini shunchaki kuzatishning oʻzi yetarli emas, deb hisoblaydi.

“Ukraina tinchlikni taʼminlash uchun Gʻarbga tayanishi kerak. Kreml esa oʻt ochishni toʻxtatish kelishuvining buzilishi Ukraina ittifoqchilarining ham jiddiy munosabatiga sabab boʻlishi mumkinligini bilishi kerak”, — deydi Kallas.

18-avgust kuni Rossiya tashqi ishlar vazirligi rasmiy vakili Mariya Zaxarova “koʻngillilar koalitsiyasi”ning Ukrainaga Gʻarb harbiy kontingentini joylashtirish ehtimoli haqidagi bayonotlari Rossiya va AQSHning tinchlikka erishish yoʻlidagi saʼy-harakatlarini buzishga qaratilganini aytdi. Jumladan, u Kiyevdagi oʻz himoyachilarini Rossiyaga qarshi yoʻnalishda “qatʼiy ushlab turgan” va NATO boʻyicha hamkorlarini mojaroni kuchaytirishga undayotgan inglizlarni alohida taʼkidladi.

“Gazetы.Ru” materialida aytilishicha, NATO Ukraina Qurolli Kuchlarini mojaro tugaganidan keyin ham kuchaytirishiga ishontirdi. Oʻz navbatida, Rossiya Moskvaga tahdid soladigan har qanday xavfsizlik kafolatlariga qarshi chiqdi. Biz qanday kafolatlar haqida gapiramiz va nima uchun bu masala Rossiya uchun juda muhim.

Ukraina tashqi ishlar vaziri Andriy Sibiganing taʼkidlashicha, respublika uchun kelajakdagi xavfsizlik kafolatlarining asosiy shartlaridan biri ularning qonuniy majburiyligi ekanidadir.

Uning qoʻshimcha qilishicha, kafolatlarning harbiy qismi, yaʼni eng muhimi, Ukraina ittifoqchilari tomonidan milliy xavfsizlik boʻyicha maslahatchilar darajasida allaqachon muhokama qilinmoqda.

“Biz gaplashayotgan xavfsizlik kafolatlarining qonuniy majburiy boʻlishi muhim… Biz uchun bu nafaqat Yevropada, balki kelajakda barqaror xavfsizlik arxitekturasiga qoʻshilgan hissa boʻladi, chunki Yevropa va Hind-Tinch okeani mintaqasi xavfsizligi bir-biriga bogʻlangan”, — deydi u.

Shu yilning 21-avgust kuni “Zerkalo Nedeli” nashri AQSHning vitse-prezidenti Jey Di Vens AQSH rahbariyatining Yevropa yetakchilari va Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy bilan uchrashuvi chogʻida Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlarining ikkita variantini taklif qilgani, ikkalasi ham hozir boʻlganlarni qoniqtirmagani haqida yozgan edi.

Manbaga koʻra, birinchi variant Ukrainaga NATO Nizomining 5-moddasiga oʻxshash xavfsizlik kafolatlarini taqdim etishni nazarda tutadi. Bu barcha hamkor davlatlardan biriga hujum qilingan taqdirda yordam berishni nazarda tutadi. Shu bilan birga, Vens taʼkidladiki, bu harbiy harakatlarga kirishishni anglatmaydi, faqat harbiy boʻlmasligi mumkin boʻlgan yordam koʻrsatishni nazarda tutadi.

Ikkinchi variantga koʻra, Ukraina Qurolli Kuchlari Ukraina qoʻshinlari sonini koʻpaytirish hisobiga mustahkamlanadi. Vens maqsadli raqamni 350-400 ming kishi deb atadi.

AQSH prezidenti Donald Trampning aytishicha, Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlarining oʻziga xos xususiyatlari hali muhokama qilinmagan.

«Unga (ukrainaliklarga — tahr) Yevropa tomonidan muhim xavfsizlik kafolatlari taqdim etiladi, xuddi shunday boʻlishi kerak, chunki ular oʻsha yerda», — deydi Oq uy rahbari.

Shu bilan birga, Tramp Qoʻshma Shtatlar Yevropa Ittifoqi mamlakatlariga yordam koʻrsatish nuqtayi nazaridan jarayonda ishtirok etishini taʼkidladi.

AQSH prezidenti Donald Tramp va Ukraina yetakchisi Vladimir Zelenskiy va Yevropa davlatlari vakillarining Oq uyda boʻlib oʻtgan uchrashuvi Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlari haqida tushuncha bera olmagan. Xuddi shunday nuqtayi nazarni Avstraliyaning “The Sydney Morning Herald” gazetasi mutaxassislarga tayanib yozdi.

“Ukraina uchun xavfsizlik kafolatlari noaniqligicha qolmoqda, biroq Vashingtondagi uchrashuvda ular hech boʻlmaganda maʼlum qilindi”, — deb yozadi nashr.

Maqolada taʼkidlanishicha, Qoʻshma Shtatlar Ukrainaning xavfsizlik arxitekturasida bevosita ishtirok etish niyatida emasligini va hamma narsani yevropaliklarning yelkasiga oʻtkazishni rejalashtirayotganini aniq koʻrsatgan.

Vashingtondagi uchrashuvni sharhlar ekan, Mudofaa ustuvorliklari tahlil markazi eksperti Jennifer Kavana tomonlar muhokama qilgan Kiyev uchun xavfsizlik kafolatlarini “vaqtni behuda sarflash va xayolot” deb atadi. Uning taʼkidlashicha, bu suhbatlar faqat muzokaralar jarayonini kechiktiradi, bu vaqt talab etadi va Rossiya armiyasining oldinga siljishiga imkon beradi.

Bundan oldin AQSHning NATOdagi doimiy vakili Metyu Uitaker Yevropa Ukrainaga xavfsizlik kafolatlarini berishi va ular bu uchun toʻlashi ham kerakligini aytgandi.