Foto: Reuters

“Prinsiplarimiz uchun turish baʼzan oqibatlarga olib keladi, lekin biz bu tinchlik va qonun ustuvorligi uchun muhim ekanligiga ishonchimizda qatʼiy qolamiz”, deydi JAR tashqi ishlar vaziri Ronald Lamola.

Janubiy Afrika Respublikasi (JAR) AQSH prezidenti Donald Trampning mamlakatga yordamni, jumladan, Gʻazo sektoridagi vaziyat boʻyicha pozitsiyasini toʻxtatish toʻgʻrisidagi buyrugʻiga qaramay, Xalqaro sudga qoʻyilgan Isroilga qarshi daʼvosini qaytarib olmaydi. Bu haqda mamlakat tashqi ishlar vaziri Ronald Lamola maʼlum qildi.

Shu yilning yanvar oyida Janubiy Afrika Respublikasi prezidenti Kiril Ramafosa hukumatga jamiyat manfaatlarini koʻzlab ekspropriatsiya qilishga qaror qilgan yer uchun maʼlum sharoitlarda “nol kompensatsiya” taklif qilish imkonini beruvchi qonun loyihasini imzolagandi. Shundan soʻng AQSH prezidenti Donald Tramp Janubiy Afrika Respublikasi yerlarni “musodara qilayotgani” va “ayrim toifadagi odamlarga oʻta yomon munosabatda boʻlayotgani” haqida bildirib, keyinroq ushbu mamlakatga yordamni toʻxtatib turish toʻgʻrisidagi farmonni imzolagandi. Oq uy saytida eʼlon qilingan farmonga koʻra, Tramp shuningdek, Janubiy Afrika Respublikasining AQSH va uning ittifoqchilariga nisbatan “tajovuzkor pozitsiyasi” haqida, xususan, mamlakatning Isroilga qarshi ayblovlari, shuningdek, Eron bilan, jumladan, yadroviy sohadagi aloqalarini rivojlantirish haqida maʼlum qilgan.

“Hech qanday imkoniyat yoʻq... Prinsiplarimiz uchun turish baʼzan oqibatlarga olib keladi, lekin biz bu tinchlik va qonun ustuvorligi uchun muhim ekanligiga ishonchimizda qatʼiy qolamiz”, — deydi Ronald Lamola “Financial Times” gazetasiga bergan intervyusida. Diplomatning qoʻshimcha qilishicha, Janubiy Afrika Respublikasi Trampning tahdidlariga qaramay, oʻz daʼvosidan qaytmaydi.

Shu oʻrinda Lamola AQSH prezidentining Janubiy Afrika Respublikasi haqidagi, jumladan, respublikaning Eron bilan aloqalari haqidagi bayonotlarini “dezinformatsiya” deb atadi.

“Eron bilan yaxshi munosabatlarga ega boʻlsak-da, ular bilan yadroviy dasturimiz ham, savdo-sotigʻimiz ham yoʻq”, deydi Janubiy Afrika tashqi ishlar vaziri.

Lamola, shuningdek, Janubiy Afrika Respublikasi AQSH bilan “shoshilinch hamkorlik” izlayotganini aytdi.

2023-yil 29-dekabrda Janubiy Afrika Respublikasi Gʻazo sektoridagi vaziyat yuzasidan Genotsid konvensiyasi boʻyicha Gaagadagi Xalqaro sudga Isroilga qarshi daʼvo arizasi bilan murojaat qilib, sudni Isroil hukumatiga qarshi vaqtinchalik choralar koʻrishga chaqirgan edi. Janubiy Afrika Respublikasi Isroilning Gʻazo sektoridagi falastinliklarga qarshi harakatlari “Genotsid konvensiyasi boʻyicha majburiyatlarni buzish” ekanligini bildirdi. Afrika davlatining bayonotiga koʻra, “Isroilning xatti-harakatlari va harakatsizligi ... tabiatan genotsiddir, chunki ular Gʻazo sektoridagi falastinliklarni kengroq Falastin milliy, irqiy va etnik guruhining bir qismi sifatida yoʻq qilish uchun ... aniq niyat bilan sodir etilgan”.

Gaagadagi Xalqaro sud 26-yanvar kuni Janubiy Afrikaning Gʻazo sektorida gumon qilinayotgan genotsid tufayli Isroilga qarshi vaqtinchalik choralar koʻrish haqidagi soʻrovi yuzasidan vaqtinchalik qaror chiqardi. Sud Isroilga Gʻazo sektorida genotsidning oldini olish uchun barcha choralarni koʻrishni, falastinliklarga qarshi genotsid chaqiriqlarini jazolashni, hudud aholisiga gumanitar yordam oqimini taʼminlashni va Genotsid konvensiyasida tasvirlangan Falastin xalqiga qarshi harakatlar daʼvolari bilan bogʻliq dalillarning saqlanishini taʼminlashni buyurdi. Shu bilan birga, BMT sudi Isroilni Janubiy Afrika Respublikasi oʻz daʼvosida talab qilganidek, Gʻazo sektoridagi harbiy amaliyotini toʻxtatishga majburlamadi.