Foto: Misr turizm va qadimshunoslik vazirligi

Misr turizm va qadimshunoslik vazirligi 18-fevral kuni Buyuk Britaniya va Misr arxeologlari Fiba nekropolida miloddan avvalgi 1500-yillarda qadimgi Misrni boshqargan 18-sulola firʼavni Tutmos II qabrini topganini haqida maʼlum qildi.

Misr turizm va qadimshunoslik vaziri Sharif Fatining aytishicha, bu Tutanxamon maqbarasi 1922-yilda topilganidan beri topilgan birinchi firʼavn qabridir.

Qabrning asosiy koridoriga kirish 2022-yil oktyabr oyida Luksor (qadimgi Fiva) yaqinida topilgan. Dastlab, olimlar qabr 18-suloladan boʻlgan qirollik oilasi aʼzolaridan biriga tegishli deb taxmin qilishgan. Chunki uning yaqinida oʻlimidan soʻng taxtga oʻtirgan Tutmos IIning rafiqasi va oʻgay singlisi qirolicha Xatshepsutning qabri, shuningdek, Tutmos IIning oʻgʻli firʼavn Tutmos IIIning xotinlarining qabri bor edi.

Biroq, yangi qazishmalar qabr Firʼavn Tutmos IIga tegishli ekanligini koʻrsatdi. Buni topilgan narsalar — Tutmos II va uning rafiqasi qirolicha Xatshepsut ismlari yozilgan albaster koʻzalarning parchalari ham koʻrsatdi. Arxeologlar, shuningdek, firʼavnning dafn etilgan mebellari boʻlaklarini ham topdilar. Bu birinchi shunday kashfiyot edi — ilgari Tutmos II dafn etilgan mebellar topilmagan edi. Topilgan parchalar orasida koʻk rangli yozuvli gips qoldiqlari, shuningdek, qirol qabrlari bilan bogʻliq boʻlgan Qadimgi Misrning asosiy dafn marosimi matni boʻlgan Am-Duat kitobidan sahnalar bor.

Firʼavn Tutmos II dafn etilganidan koʻp oʻtmay, qabrning ichki qismiga jiddiy zarar yetkazgan toshqin sodir boʻlgan. Tadqiqotchilar toshqindan keyin qabrning mazmuni boshqa joyga koʻchirilganligini aniqladilar.

Tutmos IIning mumiyasi 1881-yilda ochilgan Deyr al-Bahri keshidagi Teban nekropolida topilgan. Keshda oʻnlab mumiyalangan odam qoldiqlari, jumladan, Tutmos III, Seti I, Ramzes II va Ramzes III firʼavnlarining qoldiqlari bor edi.

Tutmos II haqida deyarli hech narsa maʼlum emas. Olimlar hatto uning hukmronligi muddati haqida bahslashadilar: baʼzilari u taxminan 3-4-yil hukmronlik qilgan, boshqalari esa 14-yildan ortiq Misrni boshqargan, deb hisoblashadi.