Фото: Миср туризм ва қадимшунослик вазирлиги

Миср туризм ва қадимшунослик вазирлиги 18 февраль куни Буюк Британия ва Миср археологлари Фиба некрополида милоддан аввалги 1500 йилларда қадимги Мисрни бошқарган 18-сулола фиръавни Тутмос II қабрини топганини ҳақида маълум қилди.

Миср туризм ва қадимшунослик вазири Шариф Фатининг айтишича, бу Тутанхамон мақбараси 1922 йилда топилганидан бери топилган биринчи фиръавн қабридир.

Қабрнинг асосий коридорига кириш 2022 йил октябрь ойида Луксор (қадимги Фива) яқинида топилган. Дастлаб, олимлар қабр 18-сулоладан бўлган қироллик оиласи аъзоларидан бирига тегишли деб тахмин қилишган. Чунки унинг яқинида ўлимидан сўнг тахтга ўтирган Тутмос IIнинг рафиқаси ва ўгай синглиси қиролича Хатшепсутнинг қабри, шунингдек, Тутмос IIнинг ўғли фиръавн Тутмос IIIнинг хотинларининг қабри бор эди.

Бироқ, янги қазишмалар қабр Фиръавн Тутмос IIга тегишли эканлигини кўрсатди. Буни топилган нарсалар — Тутмос II ва унинг рафиқаси қиролича Хатшепсут исмлари ёзилган албастер кўзаларнинг парчалари ҳам кўрсатди. Археологлар, шунингдек, фиръавннинг дафн этилган мебеллари бўлакларини ҳам топдилар. Бу биринчи шундай кашфиёт эди — илгари Тутмос II дафн этилган мебеллар топилмаган эди. Топилган парчалар орасида кўк рангли ёзувли гипс қолдиқлари, шунингдек, қирол қабрлари билан боғлиқ бўлган Қадимги Мисрнинг асосий дафн маросими матни бўлган Ам-Дуат китобидан саҳналар бор.

Фиръавн Тутмос II дафн этилганидан кўп ўтмай, қабрнинг ички қисмига жиддий зарар етказган тошқин содир бўлган. Тадқиқотчилар тошқиндан кейин қабрнинг мазмуни бошқа жойга кўчирилганлигини аниқладилар.

Тутмос IIнинг мумияси 1881 йилда очилган Дейр ал-Баҳри кешидаги Тебан некрополида топилган. Кешда ўнлаб мумияланган одам қолдиқлари, жумладан, Тутмос III, Сети I, Рамзес II ва Рамзес III фиръавнларининг қолдиқлари бор эди.

Тутмос II ҳақида деярли ҳеч нарса маълум эмас. Олимлар ҳатто унинг ҳукмронлиги муддати ҳақида баҳслашадилар: баъзилари у тахминан 3-4 йил ҳукмронлик қилган, бошқалари эса 14 йилдан ортиқ Мисрни бошқарган, деб ҳисоблашади.