Бир умр эски шаҳардаги отасидан қолган каталакдек ҳовлида яшаб келган Абдурашид ака беш йилча аввал кенжа қизини пойтахтдаги маҳаллалардан бирига узатган эди. Ўшанда келинни тушириб кетишга келган қудаларнинг диди баланд экан чоғи тўй куни гуваладан қурилган каталакдек уйларга унча менсимай қарашгандай туюлди. Бундан айниқса, мезбоннинг бирмунча хижолат бўлгани ҳамон ёдида. Ўтган йили қуда бува яна келди, икки нафар набирасини етаклаган қариндошни бу сафар Наманганнинг юқори қисмидаги янги маҳалладан олинган шинам хонадонда кутиб олишди. Энди беҳижолат. Пойтахтлик қудаларнинг ҳам юзига табассум ёйилди. Чунки ғир-ғир шабада эсиб турадиган даҳа кўрку таровати билан уларнинг дилини яйратиб юборган эди-да.

—Қойил-ей, жоннинг роҳати бўпти-ю, бу қўналғангиз. Уйларнинг кўркамлигини қаранг. Осмонўпарлигидан тушиб кетмасин деб дўппимни қўлимга олдим, — тан берганини яширмайди меҳмон. – Қани санайлик-чи, бир, икки, уч, тўрт, беш.... тўққиз қават. Сип-силлиқ йўллар, мактаб, болалар боғчаси. Бир қадам нарида ишхона. Э-э, бахтингиз бор экан, кўз тегмасин!

Тошкентлик қариндошга ҳам маъқул тушган тураржой даҳаси кўп эмас, кейинги уч-тўрт йил орасида бунёд қилинди, гўёки шаҳар ичидаги шаҳарча. Илгари унинг ўрни одам бормайдиган ташландиқ ерлар бўлган, шу ердан оқиб ўтган катта ариқ ёқасини эгаллаган қамишзорларга кечалари ёввойи ит, чиябўрилар оралаганини кўпчилик яхши эслайди.

Уч босқичга мўлжалланган лойиҳа

Юртимизнинг гўзал гўшаларидан ҳисобланган Наманганнинг харитасида бундай янги манзилларни ифода этувчи белгилар йил сайин кўпайиб боряпти. Бу ҳаётий зарурат. Демографик маълумотларга кўра, йилига 25 минг кишига кўпайиб бораётган гуллар шаҳрининг аҳолиси 2026 йилга бориб, миллион нафардан ортади. Ҳудудни аҳоли турмуш даражасининг ўсиш суръатларига мослаштириш, биринчи навбатда одамларнинг тураржойга бўлган эҳтиёжини қондириш масаласи устувор қилиб қўйилаётгани шундан.

Давлатобод туманида тезкорлик билан барпо этилаётган “Янги Наманган” шаҳарчаси айни йўналишда рўёбга чиқарилаётган йирик дастурлардан ҳисобланади. Ижроси уч босқичга мўлжалланган лойиҳанинг биринчи навбати якунланиб, одамлар замонавий хонадонларга кўчиб кирганига унча кўп бўлгани йўқ. Янги даҳа вилоят марказидан унча узоқ бўлмаган ва яқин вақтга қадар Иттифоқ дея аталиб келинган аҳоли пункти негизида қад ростлади ва “Юксалиш” номини олди. Маҳалла 330 гектар майдонни эгаллаган бўлиб, биринчи босқичда 84 та кўп қаватли тураржой бинолари барпо этилиши билан 3841 оила ўзининг шинам хонадонига эга бўлди. Ҳудуднинг бир пайтнинг ўзида қурилган ижтимоий инфратузилмаси, жумладан, битта умумтаълим мактаби, иккита болалар боғчаси, иккита шифохона, савдо, маиший хизмат кўрсатиш иншоотлари аҳоли учун катта қулайлик яратган.

“Юксалиш”га кўчиб келганларнинг бандлиги масаласида бу ерда ташкил этилган учта кичик саноат зонаси ва эркин иқтисодий ҳудуд имкониятлар эшигини очгани кўпчиликнинг дилидаги иш бўлди. Уларга жойлаштирилган 3,9 триллион сўм қийматидаги лойиҳалар ишга туширилиши билан 26 мингдан кўпроқ иш ўрни очилди. Жойларни банд этган ишбилармонларнинг кўпчилиги ўз бизнесини муваффақиятли йўлга қўйишга улгургани бу ерда тайёрланаётган маҳсулотлар ички ва ташқи бозорда ҳам ўрнини топгани мисолида кўзга ташланмоқда.

— Айни пайтда шаҳарчанинг навбатдаги босқичи қурилиши жадал давом этмоқда, —дейди “Янги Наманган” замонавий ишбилармонлик маркази ва тураржойлар мажмуасини барпо этиш давлат унитар корхонаси раҳбари Рустамжон Исоқов. – Бу дастлабкисига қараганда анча қамровли лойиҳа бўлиб, 340 гектар майдонни эгаллайди. Унинг 282 гектарига бизнес мажмуалар, меҳмонхона ва бошқа хизмат кўрсатиш иншоотлари жойлаштирилади. 20800 хонадонга эга 171 та кўп қаватли тураржой бинолари, шунга яраша инфратузилма барпо қилинади. Иморатларнинг аксарияти осмонўпар, яъни, 9, 16, 25 қаватгача бўлган тартибда қурилади. Бунёдкорлик ишларида биринчи навбатда уларнинг зилзилабардошлик кўрсаткичлари пухта ҳисоб-китоб қилинган – ернинг 9 баллгача бўлган силкинишига дош бера олади.

Айтиш керакки, сифат ва тезкорлик билан уйғунлашган қурилиш технологияси 2028 йилда якунланиши кўзда тутилган иккинчи босқич объектларидан кўпчилигини битказиш имконини берди. Масалан, учта олий таълим муассасига мўлжалланган даҳада Исҳоқхон Ибрат номли чет тиллар институтининг минг ўринли ўқув биноси фойдаланишга топширилди. Тошкент кимё технология университети филиали ўқув корпуси, НамДУнинг инновация факультети ва иккита талабалар ётоқхонаси қурилиши жадал давом этяпти.

Боғмисан боғ бўлибди...

Ҳавоси мўътадиллиги билан аҳолининг мазмунли маданий ҳордиқ чиқаришига хизмат қиладиган “Янги Ўзбекистон” боғи замонавий шаҳарчанинг жозибадор объектларидан ҳисобланади. Қурувчилар уни 58 гектар майдонда барпо этишди. Бу ердаги катта ёзги амфитеатрда бир йўла 2500 киши турли маданий ва кўнгилочар тадбирларни томоша қила олади. У ўтган йили, энг улуғ, энг азиз байрамимизнинг 33 йиллигига бағишланган вилоят бош тадбирини нишонлаш билан расмий равишда очилди. Боғдаги 3,6 гектарда мавжланиб турган сунъий кўл, мусиқали фаввора ёзнинг жазирама кунларида ҳам танга ором бағишлаши билан барчага бирдай ёқиб тушмоқда. Истироҳат масканида бўш вақтни мазмунли ўтказишга мўлжалланган мини-стадионлар, боулинг майдончаси, мўъжазгина “Ватанпарвар” хиёбонининг барпо этилгани ҳам айни муддао бўлди.

Бултур “Янги Наманган”да “Яшил макон резиденцияси” тураржой мажмуасини ҳам тиклашга киришилди. Шу муносабат билан ташкил этилган маросимда унинг сотув офиси иш бошлади.

—Халқаро андозалар даражасида бунёд қилинадиган мажмуанинг умумий лойиҳа қиймати 363 миллиард сўмга тенг бўлиб, қурилиш ишлари “Castle Town” масъулияти чекланган жамияти бош пудратчилигида оширилмоқда, — дейди Давлатобод тумани ҳокими ўринбосари Сардор Раҳимов. —Айни пайтда бинокорликка ихтисослашган тадбиркорлик субъектлари томонидан 9, 12, 21-қаватли турар-жой объектлари, меҳмонхона ва ресторанлар, Хитойнинг “BYD” компаниясида ишлаб чиқарилган автомобиллар сотув офиси ҳамда савдо ва хизмат кўрсатувчи иншоотларни тиклаш ишлари давом этмоқда. Лойиҳа якуни билан бу ерда кўп қаватли биноларнинг ўзида 877 та шинам хонадонлар қуриш режалаштирилган. Янги мажмуа ўз номига муносиб бўлиб, уни юксак экологик талаблар даражасида барпо этишга алоҳида эътибор қаратилади.

Дарвоқе, “Янги Наманган” гуллар шаҳри харитасига “ақлли шаҳар” номи билан киритилмоқда. “Ақлли шаҳар” деганлари қандай бўлади? Давлат унитар корхонаси бўлим бошлиғи Маъмуржон Жалилов бу ҳақда шундай дейди:

— Халқаро шаҳарсозлик анъаналарида ўзига хос инқилоб яратган бу тушунчанинг юзага келганига нисбатан кўп бўлгани йўқ. У ахборот ва коммуникация технологиялари тараққиёти ҳамда шу соҳадаги ютуқларнинг соҳада кенг фойдалана бошланганлиги билан боғлиқ. Яъни, АКТ ва интернет имкониятлари шаҳарни, айниқса, унинг инфратузилмасини замонавий усулларда бошқаришга йўл очади. Бу эса транспорт, таълимдан тортиб соғлиқни сақлаш ва уй-жой-коммунал хизматгача – ҳамма-ҳаммаси янада юқори ва мукаммал даражага кўтарилади, демакдир. Шу туфайли аҳолининг турмуш фаровонлиги кескин ошади, уларнинг барча эҳтиёжлари тўлароқ қондирилади.

Яна 10 мингта уй тўйи бўлади

Шу ўринда бугун ва келажак шаҳри ҳисобланган мукаммал масканни бунёд қилиш концепсияси Туркининг “Studio wertebro” компанияси томонидан ишлаб чиқилиб, “Тошкент бошпланЛИТИ” ДУК лойиҳаси асосида қурилаётганини айтиб ўтиш лозим. Унинг эътиборли жиҳатлари орасида илғор “яшил технология”лардан кенг фойдаланилганлиги, бу ерда нафақат яшаш ёки бизнес юритиш, спорт билан шуғулланиш, балки, кундалик турмуш учун энг замонавий шарт-шароит яратилиши диққатни жалб этади. Жумладан, хавфсиз шаҳар сифатида бутун ҳудуд махсус камералар кузатувига олинади. 30 гектарли ботаника боғи, манзарали кўчатлардан яратилган яшил белбоғ, тўпланган ёмғир сувларини қайта ишлатишга мўлжалланган тизим, ҳар бир тураржой биноси ёнида барпо этиладиган ва қуёш панеллари ёрдамида ишлайдиган қувватлаш қурилмалари билан жиҳозланган автотураргоҳлар. Кимнинг шундай бекаму кўст ошёнда яшагиси келмайди, дейсиз?

— Бобом, отам қурувчи ўтишган, мен ҳам қирқ йилдан ортиқ улар анъанасини давом эттирдим, — дейди меҳнат фахрийси Аҳмаджон ака Фозилов. – Бугун бинокорлик соҳаси жуда илдамлаб кетди. Билсангиз, ўтган аср охирларида Наманган шаҳрида тураржой биноларининг энг баланди етти қаватгача бўлган, марказда учтагина 9 қаватлиси бор эди. Энди “осмонўпар”лар кун сайин кўпаймоқда. Айтишларича, “Янги Наманган” шаҳарчасида 30-35 қаватлилари ҳам қад ростлайди. Бу қурилиш индустрияси ривожи, аҳолининг ўсиб бораётган эҳтиёжини қондириш борасидаги амалий ҳаракатлар самараси. Янги уйларда истиқомат қилаётганларнинг хурсандлигини айтмайсизми. Улар ҳеч бирининг кечаги кундаги шароитда яшашга асло қайтгиси келмайди.

Ҳа, айтганча, олдинда ақлли шаҳарча истиқболли лойиҳасининг якунловчи босқичи турибди. Унда энг аввало, 50 минг хонадонга эга 700 дан ортиқ кўп қаватли тураржой биноларини барпо этиш кўзда тутилгани, пировардида “Янги Наманган” яхлит ҳолда 200 мингга яқин оилани бағрига олиши билан аҳамиятли. Давлатимизнинг инсонпарвар ижтимоий сиёсати ва кун сайин юксалиб бораётган куч-қудратининг далолати шунда эмасми?!

Кейинги йилларда юртимизда кечаётган ҳаётбахш ўзгаришлар замондошларимиз кўз ўнгида, уларнинг фаол иштирокида юз бераётгани билан аҳамиятли. Кеча дастлабки биноларининг пойдевори қўйилган янги тураржой даҳалари ифодали айтганда космик тезлик билан тикланиб, юзлаб оилаларни ўз бағрига олмоқда. Улар лойиҳаси шундай мукаммал ишланганки, бу ерга кўчиб келган заҳоти муносиб турмуш кечириш учун бекаму кўст шароит яратилганига амин бўлади, киши. Маълумотларга қараганда, Наманган вилоятида кейинги етти йил давомида 20 минг хонадонга эга 561 та кўп қаватли уйлар барпо этилган. Бу шаҳар ва туманларда сўнгги чорак аср мобайнида айни йўналишда эришилган кўрсаткичларни ортда қолдириши билан ҳайратланарли. Биргина жорий йилнинг ўзида аҳолининг тураржойга эҳтиёжманд қатлами учун яна 170 та кўп қаватли бино тикланмоқда ва тез орада уларда 10 мингдан кўпроқ оила уй тўйларини нишонлайди.

Қудратилла НАЖМИДДИНОВ.

“Халқ сўзи”