Фото: Veronique de Viguerie

Нейрологлар коронавирус инфекцияси баъзи ҳолларда Альцгеймер касаллигининг оғир шаклига қараганда мия ҳужайраларига кўпроқ зарар етказишини аниқлашди. Тадқиқот натижалари ҳақида "Alzheimerʼs & Dementia" илмий журналида мақола чоп этилди.

"Биз "COVID-19" инфекцияси нейронларнинг шикастланиши билан боғлиқ биомаркерлар концентрациясининг кескин ошишига олиб келишини аниқладик. Уларнинг нисбати кўп ҳолларда Альцгеймер касаллиги билан оғриган беморларга қараганда бир хил ёки ҳатто ундан юқори бўлди. Бу, айниқса, инфекциянинг ўткир босқичидаги нейрофизиологик бузилишлар кузатилган беморларда кўп учради", дейди тадқиқотда иштирок этган Нью-Йорк университети профессори Женнифер Фронтера.

Коронавирус инфекцияси баъзи ҳолларда мияда жиддий бузилишларни, жумладан, вақтинчалик хотира бузилиши ва ақлий заифлашувни келтириб чиқаради. 

Бу каби топилмалар олимларни ушбу аломатлар "COVID-19"нинг оғир шаклларидан омон қолган беморларда қанча вақт сақланиб қолишини ва кейинчалик улар ёмонлашадими ёки йўқолиб кетадими батафсил ўрганишга мажбур қилмоқда.

Фронтера ва унинг ҳамкасблари коронавирус инфекциясининг ривожланиши кўпинча кўп миқдордаги сигнализация молекулалари ва бошқа бирикмаларнинг ишлаб чиқарилиши билан бирга бўлишини аниқладилар. Уларнинг концентрацияси одатда Альцгеймер касаллиги ва бошқа нейродегенератив касалликлар ривожланиши билан ортади.

Олимлар бу кашфиётга енгил ёки оғир коронавирус инфекциясига чалинганидан кейин хотира бузилишидан шикоят қила бошлаган 250 нафар кекса беморнинг касаллик тарихини ўрганиш чоғида дуч келишди. Олимлар уларнинг қон ва бошқа биоматериалларидан намуналар йиғиб, кимёвий ва гормонал таркибини батафсил ўрганишди.

Таҳлил шуни кўрсатдики, "COVID-19" билан касалланган, ақлий равшанлик ва хотира муаммолари билан оғриган кекса америкаликларнинг қонида тау протеини, бета-амилоид, шунингдек, UCHL1, GFAP ва NFL оқсиллари жуда юқори концентрациялар мавжуд бўлган. Бу моддаларнинг барчаси асаб ҳужайралари шикастланганда ёки ўлганида қонга киради ва одатда соғлом одамларда сезиларли миқдорда топилмайди.

Фронтера ва унинг ҳамкасблари таъкидлаганидек, беморларнинг қонидаги ушбу молекулаларнинг кўп концентрацияси кўп ҳолларда Альцгеймер касаллигининг энг оғир шаклларида ёки яқинда кучли травматик мия жароҳатини бошдан кечирган одамларда кузатиладиган қийматларга ўхшаш ёки ҳатто ошиб кетган. 

Бу шуни кўрсатадики, коронавирус инфекцияси, баъзи ҳолларда, нейродегенератив касалликлар ривожланиши ёки мия жароҳатлари билан содир бўлганидан кўра, мия ҳужайраларига кўпроқ зарар этказади.

Бу фақат инфекциянинг ўткир босқичида содир бўладими ёки беморлар тузалиб кетгандан кейин асаб ҳужайралари зарар кўришда давом этадими, олимлар ҳозирча буни аниқлай олмайдилар. Фронтера ва унинг ҳамкасблари кейинги тажрибалар ва тузалиб кетган кекса одамларни кузатишлари орқали бу саволга аниқ жавоб топиш мумкин бўлади.