Illyustrativ foto

Xalqaro tadqiqotchilar jamoasi jigarni yogʻ bosishi metabolik kasalligining rivojlanishida muhim rol oʻynashi mumkin boʻlgan oqsilni aniqlashdi. Taʼkidlash joizki, ushbu kasallik butun dunyoda eng keng tarqalgan surunkali xastaliklardan biri hisoblanadi.

Taʼkidlanishicha, aniqlangan E2F2 oqsili kasallikning jigar sirrozi yoki saratoni kabi ogʻirroq shakllarga oʻtishining oldini olishga qodir yangi terapevtik maqsadga aylanishi mumkin.

Ushbu kasallik spirtli ichimliklarni suiisteʼmol qilmaydigan odamlarda jigarda yogʻ toʻplanishi bilan tavsiflanadi. Uning rivojlanishi semizlik va 2-toifa qandli diabet bilan chambarchas bogʻliq. Hozirgi kunda sayyoramiz aholisining qariyb 40 foizi ushbu kasallikdan aziyat chekadi. Achinarlisi, bemorlar soni oʻsishda davom etmoqda.

“Baʼzi bemorlarda bu jarayon sekin, ammo boshqalarida u tez rivojlanadi, bu yalligʻlanish va jigar saratoni xavfini oshiradi”, — deydi tadqiqotning bosh muallifi, professor Patrisiya Aspichueta.

Olimlar E2F2 oqsili lipid metabolizmi va safro kislotalari sintezida ishtirok etadigan genlarni faollashtiruvchi yoki bostiruvchi “kalit” vazifasini bajarishini aniqladilar. Ushbu oqsilning faolligining ortishi jigar uchun toksik moddalar — xolesterin va yogʻ kislotalarining toʻplanishiga yordam beradi va shuningdek, safro oqimini buzadi. Natijada, safro tuzlari jigar va qonda toʻplanib, yalligʻlanish va fibroz rivojlanishini tezlashtiradi.

“Biz uzoq vaqtdan beri jigarni yogʻ bosishi kasalligi bilan ogʻrigan baʼzi bemorlarda safro kislotalarining tozalanishi buzilganligini bilamiz. Endi biz bu nima uchun sodir boʻlishini tushunamiz...”, — deydi Aspichueta.

Bundan tashqari, tadqiqotchilar E2F2 xolesterin va safro kislotalari sintezini, shuningdek, ularni jigardan chiqarib tashlashni tartibga soluvchi miR34a-5p mikromolekulasining faolligini nazorat qilishini aniqladilar. Olimlarning fikriga koʻra, E2F2 faolligini kamaytirish istiqbolli davolash strategiyasi boʻlishi mumkin.