Шу кунлар футбол жамоатчилиги орасида португалиялик мутахассис Паулу Бенту Ўзбекистон миллий терма жамоасига бош мураббий этиб тайинланиши ҳақида гап-сўзлар юрибди. Айтишларича, мураббий 28 август куни юртимизга келади ва Ўзбекистон футбол ассоциацияси билан учрашув бўлиб ўтади. Бу гаплар ҳақиқатга қанчалик яқинлигини албатта вақт кўрсатади. Унгача бу мутахассис билан яқиндан танишиб турамиз.

Паулу Бенту ким?

Асли исми Паулу Жорже Гомеш Бенту бўлган бу мутахассис 1969 йилнинг 20 июнь куни Португалия пойтахти Лиссабон шаҳрида ишчилар оиласида туғилган.

Паулунинг онаси ўз интервьюларидан бирида унинг 6 ёшидан футбол ўйнай бошлаганини ва дарслардан ҳам кўпроқ майдонда вақт ўтказганидан хавотир олгани ҳақида айтган. У ёшлигидан жуда совуққон ва жиддий инсон бўлиб улғайган. Шу сабаб дўстлари Паулуга “Қаттиққўл кичик мураббий” деб лақаб қўйишган.

У ўз интервьюларида мактабда яхши ўқигани ва айниқса, математикага жуда қизиққани борасида гапирган. Тактик футбол тузишда ва рақамли футбол таҳлилларида математикани яхши билиши унга жуда қўл келганини таъкидлаган.

Қизиғи, Паулу болалик пайтларида умуман футболчи бўлишни орзу қилмаган. У полициячи бўлиш болаликдаги орзуси бўлганини ва кейинчалик футбол уни мафтун этганини айтган.

Паулу дастлаб кичик маҳаллий клубларда, кейинроқ “Бенфика” футбол жамоасининг академиясида футбол билан профессионал шуғулланишни бошлаган. Аммо, индивидуал жиҳатдан кучли бўлмаган Бенту “Бенфика”нинг асосий жамоасидан ўрин ололмагани боис, кейинчалик “Эстрела да Амадора” жамоасига ўтади ва айнан ушбу клубда профессионал футболдаги дебютинни нишонлайди.

Таъкидлаш керакки, Бентунинг футболчилик фаолияти яхши ўтган эмас. “Бенфика” ва “Спортинг”да бир муддат ўйнаганини инобатга олмасак, унинг футболчилик фаолиятида бошқа кўзга ташланадиган ютуғи йўқ.

Унинг футболчилик фаолияти асосан қўполлиги билан ёдда қолган. Ўша кезлари маҳаллий мухлислар Бентуни “Картчокалар қироли” деб аташган.

Паулу 2004 йил футболдаги профессионал фаолиятини якунлаган ва шу йилдан “Спортинг”нинг ёшлар мураббийи сифатида ишлай бошлаган.

Баҳоланиши қийин мураббий

Паулу Бентунинг 20 йилдан бери давом этиб келаётган мураббийлик фаолиятини яхши деб баҳолаш ҳам, ёмон деб баҳолаш ҳам қийин. Ҳар иккиси учун далиллар етарли. Келинг, яхши ва ёмон натижаларини алоҳида кўриб чиқамиз.

Яхши натижалари

Бенту “Спортинг” клубида, шунингдек, Португалия ва Жанубий Корея миллий терма жамоаларида ишлаган. Бу жамоалар ҳаммага ҳам ишониб топширилавермайди. Демак, шу нарсани ўзи ҳам уни ёмон мураббий деб аташимизга тўсқинлик қилади.

Унинг бошчилигида Португалия терма жамоаси 2012 йилги Европа чемпионатининг ярим финалига қадар етиб боради ва пенальтилар сериясида Испанияга мағлуб бўлади. Агар ўша ўйинда Нани худбинлик қилмаганида Португалия финалда ўйнаган, балки чемпион ҳам бўлган бўларди.

Паулу Бенту 2 марта Жаҳон чемпионатида қатнашган мураббий. Демак, унда мундиаль ҳақида яхшигина кўникмалар бор.

2022 йили Бенту бошчилигидаги Жанубий Корея терма жамоаси жаҳон чемпионатининг нимчорак финал босқичига чиқишни уддалади. Гуруҳ босқичидаги ҳал қилувчи баҳсда корейслар айнан унинг тўғри танлаган тактикаси туфайли Роналду бошчилигидаги Португалиядан устун келишди.

Ёмон натижалари

“Спортинг” жамоасини 4 йил давомида бошқарган Паулу Бенту бирор марта жамоани чемпион қила олмади. Европа чемпионлар лигасида атига бир марта гуруҳдан чиқиш вазифаси уддаланди. Унда ҳам клуб нимчорак финалда “Бавария”дан 12 та гол қабул қилиб олди.

2014 йилги жаҳон чемпионатида у бошчилигидаги Португалия иштирокини гуруҳ босқичида якунлади. Ваҳоланки, ушбу жамоа жой олган гуруҳда Америка Қўшма Штатлари ва Гана каби Роналду жамоаси савиясида бўлмаган рақиблар бор эди.

Бентунинг Бирлашган Араб Амирликлари терма жамоасидаги фаолияти эса ундан-да ёмонроқ бўлди. Дастлаб, жамоаси 2024 йил бошида ўтган Осиё кубоги мусобақасининг нимчорак финалида Тожикистон терма жамоасига мағлуб бўлди. Лекин Бирлашган Араб Амирликлари футбол федерацияси жаҳон чемпионати саралашида ҳам қаҳрамонимизга ишонч билдирди. Аммо, натижа яна салбий.

Қатор бразилиялик футболчиларни маҳаллийлаштиришни уддалаган Бенту бошчилигидаги Бирлашган Араб Амирликлари термаси жаҳон чемпионатига тўғридан-тўғри йўлланмани қўлга кирита олмади. Натижада раҳбарият Паулу Бентуни истеъфога чиқарди.

Услуби ва характери

Паулу Бентуни айнан бир услубдаги мутахассис сифатида баҳолаш қийин. У кўп йиллик фаолияти давомида жуда кўплаб услубларда жамоаларини ўйнатиб кўрган. Одатда у борган жойининг шароитига қараб ўйин қурган. Шу боис унинг олдинги ишлари ҳақида кўп ҳам муҳокама қилишимиз, ҳозирча тўғри эмас.

Унинг характери жуда оғир. У одатда ўз қўл остидаги футболчилар билан жуда кўп тортишиб қолади. Ҳатто у 2014 йилги жаҳон чемпионати пайтида Криштиану Роналдуга қарата: “Менга юлдуз эмас, интизомли жамоа керак”, – деб айтган.

Лекин кўп нашрлар Бентуни кучли психолог эканлиги ҳақида ёзишган. Уларнинг иддаосича, Паулу машғулотларда ва майдонда футболчилар билан стрессли вазиятларни атайлаб содир этади ва бу орқали уларнинг руҳий чидамлилигини синайди.

Унинг оғир характери бот-бот ўйиндан кейинги матбуот анжуманларида ҳам кўринади. Унинг журналистлар билан кўпинча тортишиб қолиши одатий ҳолатга айланган.

Бенту Ўзбекистонга керакми?

Юқоридагиларни ўқиган бўлсангиз, албатта бу саволга “йўқ” деб жавоб беришингиз мумкин. Лекин нима бўлган тақдирда ҳам Паулу Бенту айни пайтда Ўзбекистон даражасидан юқорироқ эканлигини тан олишга мажбурмиз.

Балким, у терма жамоамиз билан фаолиятидаги энг яхши дамларни ўтказар. Буни эса вақт кўрсатади, албатта…

Ҳозирча, Паулу Бенту Ўзбекистон миллий терма жамоаси бош мураббийлиги тасдиқланганича йўқ. Агар бу иш ростдан рўй берса, унга омад тилаймиз. Қолган гаплар келганидан кейин гапирилгани тўғри бўлади.

Муҳаммадамин ЗУХРИДДИНОВ,
(“Халқ сўзи”).