Фото: AP

Сешанба куни эълон қилинган “Grand Continent” нашри учун “Cluster17” томонидан ўтказилган сўров натижаларига кўра, кўпчилик европаликлар Урсула фон дер Ляйеннинг Еврокомиссия президенти лавозимидан кетишини қўллаб-қувватлади.

Сўров Ляйеннинг шу йилнинг июль ойида Америка Қўшма Штатлари билан имзоланган савдо келишуви учун Европа Иттифоқининг турли мамлакатларида танқид қилиниши фонида ўтказилди.

Натижаларга кўра, сўровда қатнашган европаликларнинг 60 фоизи Ляйеннинг истеъфосини қўллаб-қувватлаган. Бу ғояни маъқуллаганларнинг энг кўпи Францияда (70%), энг ками эса Польшада (49%) бўлди. Бундан ташқари, Германияда 54, шунингдек, Испания ва Италияда 60 фоиз сўров иштирокчиларининг аксарияти унинг истеъфосини ёқлаб чиқди. Респондентларнинг қарийб тўртдан уч қисми 72 фоизи Еврокомиссия президентига ишонмаслигини айтди.

Сўров 2025 йилнинг 30 августидан 4 сентябрига қадар Европа Иттифоқининг бешта йирик давлати — Франция, Германия, Испания, Италия, Польшада 5302 нафар европаликлар орасида вакиллик танлови ёрдамида ўтказилди.

Урсула фон дер Ляйен ва АҚШ президенти Дональд Трамп 27 июль куни савдо келишувига эришганди. Унга кўра, Европа Иттифоқининг АҚШга экспорт қилинадиган деярли барча товарлари энди 15 фоизлик божхона тўловларига тортилади. Бундан ташқари, Европа Иттифоқи АҚШдан суюлтирилган газ, ядровий ёқилғи ва қурол сотиб олиш мажбуриятини олган. Келишув АҚШнинг пўлат ва алюминийга 50 фоизлик тарифларини бекор қилишни ўз ичига олмайди, бироқ улар кейинги музокаралар натижасида камайиши мумкин. Хусусан, келишув доирасида Европа Иттифоқи Вашингтондан 750 миллиард долларлик энергия ресурсларини сотиб олишга ваъда берган — Трамп муддати тугагунга қадар йилига 250 миллиард доллар. Бундан ташқари, Европа Иттифоқи АҚШга қўшимча 600 миллиард доллар сармоя киритишни зиммасига олган.

Ляйеннинг Трамп билан савдо келишуви европалик сиёсатчилар орасида кескин норозиликни келтириб чиқарди.

Таъкидланишича, Америка Қўшма Штатлари ва Европа Иттифоқи ўртасидаги савдо битими Европа саноати учун «иқтисодий фалокат» таҳдид солади. Қисқа муддатда Европа Иттифоқи мамлакатлари экспорт ҳажмининг пасайишига, узоқ муддатда эса инвестицияларнинг чиқиб кетишига ва саноатга босимга дуч келади.

«Тенг шартлар асосида адолатли келишув ўрнига, энди Европанинг асосий тармоқларига оғирлик қиладиган ва АҚШга таркибий жиҳатдан қарамлигимизни янада чуқурлаштирадиган муросага эришилди», — деди Европа Парламенти вице-президенти Катарина Барли «Tagesspiegel» нашри берган интервьюсида.

Унинг сўзларига кўра, бу келишув ютуқ эмас, балки Европа заифлигининг яққол белгисидир. Еврокомиссия кучли босим остида таслим бўлган.

Француз социалистлари етакчилари Европа Иттифоқи ва АҚШ ўртасидаги савдо келишувини Европа Иттифоқига аъзо давлатлар учун шармандалик ва бўйсуниш йўли деб таърифлади.

Франция социалистик партияси бош котиби Пьер Жувьенинг айтишича, Европа учун бу бўйсуниш келишуви.

Социалистик партия етакчиси ва биринчи котиби Оливье Фор эса бу келишувни «шармандалик» деб атади ва европаликлар АҚШ шартларидан воз кечиб, ягона блок сифатида ҳаракат қилишдан кўра ўз миллий манфаатларига эътибор қаратишни афзал кўрганини таъкидлади.