Foto: Reuters

Yevropa yetakchilari AQSH prezidenti Donald Trampning Ukraina boʻyicha muzokaralar oʻtkazish tashabbusini qoʻllab-quvvatlamoqda, biroq ularning muvaffaqiyatiga ishonmayapti. Bu fikrlarni “Politico” nashri yozdi.

Ularning strategiyasi AQSH prezidentiga “xushomad” qilishdir, shunda Trampning oʻzi “Moskvaning yon berishni istamasligini” koʻradi. Agar Rossiya prezidenti Vladimir Putin va Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy oʻrtasidagi uchrashuv muvaffaqiyatsizlikka uchrasa, Yevropa Ittifoqi Rossiyaga qarshi yangi sanksiyalar qoʻllashga tayyor.

“Yevropa yetakchilari AQSH prezidenti Donald Trampning Rossiya bilan tinchlik muzokaralari boʻyicha tashabbusini omma oldida maʼqullash uchun qoʻllaridan kelgancha harakat qilmoqdalar, garchi ular muvaffaqiyatga chuqur shubha bilan qarasalar ham. Ularning strategiyasi Trampga “Putinning asl niyatlarini” koʻrsatishi uchun uni “maqtashdan iborat”, — deb yozadi nashr.

Mantiq oddiy: agar muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchrasa, Trampning oʻzi Vladimir Putin tinchlikka tayyor emasligini koʻradi va qatʼiyroq pozitsiyani egallaydi. Nashrning yozishicha, Bryussel boʻlajak uchrashuvni Putinning yon berishni istamasligini “qoʻlga olish” usuli deb hisoblamoqda. Yevropa Ittifoqi muzokaralar jarayonining oʻzi sinov boʻlishiga ishonadi va Vashingtonga Rossiya goʻyoki kechikishlar uchun oʻynayotganini koʻrsatadi.

Agar muzokaralar natija bermasa, yevropaliklar Moskvaga qarshi yangi qattiq sanksiyalarni qoʻllash niyatida. Diplomatlar ularni toʻgʻridan-toʻgʻri bosimning “aniq quroli” deb atashadi. Bu yondashuv avval ham muhokama qilingan: “Telegraph” agar Putin Zelenskiy va Tramp bilan shaxsiy uchrashuvdan bosh tortsa, Yevropa Ittifoqi sanksiyalarga tayyorligini yozgan.

Shu bilan birga, Bryussel siyosati sezilarli darajada oʻzgardi. Agar avvalroq yevropaliklar muzokaralar oldidan oʻt ochishni toʻxtatishni talab qilgan boʻlsa, endi ular dastlabki sulhsiz stolga oʻtirishga rozi. Bu qaror, “Politico” nashriga koʻra, ongli ravishda qabul qilingan. Asosiy maqsad zudlik bilan tinchlik oʻrnatish emas, balki Rossiyaning niyatlarini sinovdan oʻtkazishdir.

Uchrashuv joyi hozircha aniqlanmagan, biroq Tramp maʼmuriyati Kiyev ham, Moskva ham ishtirok etishga prinsipial kelishib olganini maʼlum qilgan.

Oq uyda Zelenskiy va Yevropa yetakchilari bilan boʻlib oʻtgan muzokaralardan soʻng Tramp Putinga qoʻngʻiroq qilgani va Rossiya va Ukraina prezidentlari uchrashuviga tayyorgarlikni boshlaganini maʼlum qildi. AQSH yetakchisiga koʻra, avvalo ularning ikki tomonlama uchrashuvi, keyin esa Qoʻshma Shtatlar ishtirokida kengaytirilgan sammit oʻtkazilishi kerak.

“Politico”ning taʼkidlashicha, hozirda bir nechta mumkin boʻlgan joylar muhokama qilinmoqda. Ular orasida Tramp maʼmuriyati “eng ehtimoliy variant” deb hisoblagan Budapesht va xavfsizlik boʻyicha muzokaralar anʼanaviy tarzda boʻlib oʻtadigan Jeneva bor. Yevropa diplomatlari yakuniy qaror Moskva pozitsiyasidan kelib chiqib, soʻnggi daqiqada qabul qilinishi mumkinligini istisno qilmayapti.

Nashr manbalariga koʻra, Tramp maʼmuriyati Putin va Zelenskiy oʻrtasidagi uchrashuv yaqin haftalarda boʻlib oʻtishini taʼkidlamoqda. AQSH prezidentining oʻzi avvalroq uzoq kutish niyatida emasligini va bir necha kun ichida “haqiqiy qadamlar” boʻlishini kutayotganini aytgandi. Iyul oyida u hech qanday taraqqiyot boʻlmasa, Rossiya va uning savdo hamkorlariga qarshi ikkilamchi bojlarni joriy etishga tayyorligini allaqachon aytgan edi.

Ikki tomonlama muzokaralardan soʻng Tramp ishtirokida uch tomonlama uchrashuv oʻtkazilishi kerak. Aynan mana shu format, Yevropa yetakchilarining fikricha, Trampga Moskvaning murosaga tayyorligini bevosita baholash imkonini beradi. Yevropa, shuningdek, sammit muzokaralar muvaffaqiyatsizlikka uchragan taqdirda ittifoqchilarni yanada yaqinroq muvofiqlashtirish imkoniyatiga aylanishini kutmoqda.