Олий Мажлис Сенатининг йигирма бешинчи ялпи мажлисида “Инвестициялар ва инвестиция фаолияти тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни маъқулланган эди. Давлатимиз раҳбари мазкур Қонунни имзолади.

Қонунда инвестициялар белгиланган мақсадга кўра капитал, молиявий ва ижтимоий турларга бўлинади.

Инвестицияларни амалга ошириш шакллари қуйидагилардан иборат:

*юридик шахсларни ташкил этиш ёки уларнинг устав фондларида (устав капиталларида) улушли тарзда, шу жумладан мол-мулк ва акциялар олиш йўли билан иштирок этиш;

*Ўзбекистон Республикасида резидентлари томонидан эмитентланган қимматли қоғозларни, жумладан қарз мажбуриятларини олиш;

*концессияларни олиш, шу жумладан табиий ресурсларни қидириш, ўзлаштириш, қазиб олиш ёки улардан фойдаланишга доир концессияларни олиш, шунингдек маҳсулот тақсимотига оид битимларда иштирок этиш;

*мулк ҳуқуқи, шу жумладан интеллектуал мулк объектларига бўлган ҳуқуқ, муаллифлик ҳуқуқлари, патентлар, товар белгилари, фойдали моделлар, саноат намуналари, фирма номлари ва ноу-хау, ишчанлик обрўси (гудвилл), шунингдек савдо ва хизмат кўрсатиш соҳаси объектларини улар жойлашган ер билан биргаликда олиш;

*ер участкаларига эгалик қилиш ва улардан фойдаланиш (шу жумладан ижара асосида эгалик қилиш ва фойдаланиш) ҳамда бошқа табиий ресурсларга эгалик қилиш ва улардан фойдаланиш ҳуқуқини олиш.

Қонунда инвестиция фаолиятининг объектлари ва субъектлари батафсил ёритиб ўтилган, шунингдек, ҳужжатда инвесторнинг, инвестиция фаолияти иштирокчисининг ҳуқуқлари, мажбуриятлари, инвестиция фаолияти субъектларининг ҳуқуқий кафолатлари мустаҳкамланган.

Соҳа қонун ҳужжатларининг инвестор учун ноқулай ўзгаришларига қарши кафолатлари янада мустаҳкамланган.

Хусусан, Ўзбекистон Республикасининг кейинги қонун ҳужжатлари инвестициялаш шартларини ёмонлаштирса, инвестиция киритган санада амалда бўлган қонун ҳужжатлари инвесторларга нисбатан ўша санадан бошлаб ўн йил мобайнида қўлланилиши белгилаб ўтилган.

Инвестицияларни ва инвестиция фаолиятини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш:

*имтиёзлар ва преференциялар қўллаш;

*инвестиция лойиҳасини биргаликда молиялаштириш учун марказлаштирилган инвестициялар ажратиш;

*маслаҳат бериш ва ахборот жиҳатидан қўллаб-қувватлаш йўллари билан амалга оширилади.

Қонунда белгиланганидек, инвестицияларни ва инвестиция фаолиятини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш учун қўлланиладиган имтиёз ҳамда преференциялар қуйидагиларни ўз ичига олиши мумкин:

*давлат мулки бўлган объектларни ёки уларга бўлган мулкий ҳуқуқларни имтиёзли ёки нолга тенг харид қиймати бўйича инвесторга бериш;

*солиқлар ва йиғимлар бўйича, шунингдек божхона тўловлари бўйича имтиёзлар бериш;

*инвестиция лойиҳасини амалга ошириш учун инвестор томонидан олинадиган кредитлар бўйича фоиз ставкаларини субсидиялаш.

Шу билан бирга, ушбу янги Қонунда халқаро амалиётда кенг фойдаланиб келинаётган “инвестиция визаси” ва уни расмийлаштириш тартиби бўйича норма ҳам киритилган.

Бундан ташқари, Қонунда Ўзбекистон Республикаси ҳукумати билан инвестиция шартномаси тузиш, Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ташқарида инвестиция фаолиятини амалга ошириш тартиби, шунингдек хорижий инвестициялар ҳуқуқий режими очиб берилган.

Инвестиция фаолиятини давлат томонидан тартибга солиш давлат бошқаруви органлари ва маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан амалга оширилиши белгиланган.

Маҳалллий давлат ҳокимияти органларининг инвестицияларни ва инвестиция фаолиятини тартибга солиш бўйича ваколатлари янада кенгайтирилган.

Ўзбекистон Республикасининг Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлиги инвестицияларни ва инвестиция фаолиятини давлат томонидан тартибга солиш соҳасидаги ваколатли давлат органидир.

Мухтасар қилиб айтганда, мазкур Қонун чет эл ҳамда мамлакатимиз инвесторлари томонидан амалга ошириладиган инвестициялар ва инвестиция фаолияти соҳасидаги муносабатларни батафсил тартибга солишга қаратилган, кенг қамровли тўғридан тўғри амал қилувчи ягона норма бўлиб хизмат қилади.

Алишер КУРМАНОВ,

Олий Мажлис Сенати

Халқаро муносабатлар, ташқи

иқтисодий алоқалар, хорижий

инвестициялар ва туризм

масалалари қўмитаси раиси.