Архив фото

Европа етакчилари Украина ва Россия позициялари ўртасида тахминан 40 км чуқурликда буфер зона яратиш имкониятини кўриб чиқмоқда. Ташаббус Европа даражасида муҳокама қилинмоқда, Москва эса бундай зоналарни яратиш бўйича ўз режаларини эълон қилган. Киевда бу каби таклифлар Россиянинг босиб олинган ҳудудлар устидан назоратини мустаҳкамлашга уриниш сифатида қабул қилинади.

«Politico» нашрининг ёзишича, буфер зона ғояси Европада бўлажак тинчлик келишуви доирасидаги бир нечта таклифлардан бири сифатида кўриб чиқилмоқда. У бошқа келишув вариантлари билан параллель равишда муҳокама қилинмоқда ва НАТО ва Украина ҳамкорлари ўртасида келишмовчиликларга сабаб бўлмоқда.

Беш европалик дипломатнинг нашрга айтишича, бу ғоя урушдан кейинги келишув сценарийлари ёки эҳтимолий ўт очишни тўхтатиш доирасида кўриб чиқилмоқда. Буфер зонасининг якуний параметрлари ноаниқлигича қолмоқда, расмийлар унинг чуқурлиги ва патруллик шартлари бўйича келишмаяпти.

Украина бундай режаларни ҳудудий имтиёзларга тенг деб ҳисоблаб, ҳали рози бўлмаган.

Америка Қўшма Штатлари муҳокамадан узоқлашмоқда, дея қайд этади «Politico». Вашингтон қуруқликдаги қўшинларни юборишдан воз кечди ва фақат разведка маълумотларини тақдим этиш билан чекланишга тайёр.

Россия, ўз навбатида, ўз ҳудуди ва Украина қуроллари ўртасидаги масофани ошириш учун чегара бўйлаб буфер зоналар яратиш ниятида эканлигини маълум қилди. Бундай ташаббусларнинг аниқ тафсилотлари ҳали берилмаган.

Манбаларга кўра, ҳудудни патруль қилиш учун 4000 дан 60 000 нафаргача аскар керак бўлади. Тахминларга кўра, контингентнинг асосий қисмини ушбу ташаббусни фаол илгари сураётган Буюк Британия ва Франция ҳарбий кучлари ташкил қилиши мумкин. Польша ва Германия НАТОнинг шарқий қаноти заифлашишидан қўрқиб, қўшин юборишга тайёр эмас. Эстония, аксинча, ўз контингентининг бир қисмини ажратишга тайёрлигини маълум қилди.

НАТО эҳтимолий кучларнинг икки томонлама вазифасини муҳокама қилмоқда: демилитаризация қилинган ҳудудда патруллик қилиш ва Украина қўшинларини тайёрлаш.

«Контингентнинг сони ва тузилиши масаласи очиқлигича қолмоқда. Иттифоқчилар оммавий баёнотлар беришдан тийилиб, ўзаро тортишув қоидалари ва Россия томонидан юзага келиши мумкин бўлган эскалацияга жавоб механизмлари бўйича тафсилотларни кутмоқда», дейилади «Politico» мақоласида.

Бир қатор эксперт ва сиёсатчилар Европа ташаббусига шубҳа билан қарашади. АҚШ Мудофаа вазирининг Европа ва НАТО масалалари бўйича ёрдамчисининг собиқ ўринбосари, Барак Обама маъмуриятида ишлаган Жим Таунсенд буни Россия раҳбарияти Европа кучларини тўхтатувчи восита сифатида қабул қилмаслигини таъкидлади.

«Агар улар бир-иккита британ ва француз кузатувчиси Россияни босқинчиликдан қайтаради, деб ўйласа, адашади», — деди Таунсенд.

Баъзи НАТО иттифоқчилари буфер зона Украина шаҳарлари учун хавфларни камайтириш ўрнига ошириши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирмоқда. Польша ҳудудга қўшин киритилиши ўз хавфсизлигини заифлаштиришидан хавотир билдирди. Германия ҳам ташаббусда иштирок этишдан бош тортган.

Расмийлар Шимолий ва Жанубий Корея ўртасидаги демилитаризация зонаси билан тўғридан-тўғри таққослашдан қочади ва кўпинча Совуқ уруш даврида Германиянинг бўлиниши билан ўхшашликни эслатиб ўтади.

Вашингтон эҳтиёткор позициясини сақлаб келмоқда. Манбаларга кўра, Пентагон сунъий йўлдош разведкаси ва ҳаводан ёрдам кўрсатиш билан чекланишга тайёр. АҚШ Мудофаа вазирлиги Украина хавфсизлигини кафолатлашда АҚШнинг иштироки минимал бўлиши керак, деб ҳисоблайди.

Пентагон ўзининг европалик ҳамкасбларига АҚШ қўшинлари Украина ҳудудига юборилмаслиги ҳақида аллақачон маълум қилган.

Европа дипломатларининг таъкидлашича, айнан Қўшма Штатлар мумкин бўлган ўт очишни тўхтатиш келишувининг бажарилишини кузатиш учун етарлича сунъий йўлдош орқали кузатиш имкониятларига эга. Иттифоқчилар Вашингтондан унинг иштироки кўлами ҳақида аниқлик кутишмоқда. Расмийлардан бири музокараларни «ўйин» деб таърифлади, ҳар бир томон Пентагон ўз иштироки чегараларини белгилашини кутмоқда.

Украинадаги буфер зона бўйича ҳали якуний қарор йўқ. Муҳокамалар норасмий бўлиб, НАТОнинг расмий йиғилишларида муҳокама қилинмаган.