Foto: AP

Uch yillik harbiy harakatlarda Ukrainada 1,7 million kishi halok boʻlgan va bedarak yoʻqolgan. Buni Ukraina Qurolli Kuchlari Bosh shtabi maʼlumotlar bazasini logistika boʻlimi boshligʻining kompyuteri orqali buzishga muvaffaq boʻlgan rossiyalik va ukrainalik xakerlar aniqladi. Maʼlum boʻlishicha, birgina 2025-yilning oʻzida rekord darajadagi 621 ming askar janglarda halok boʻlgan va bedarak yoʻqolgan. Bunday maʼlumotlar rasmiy maʼlumotlardan keskin farq qiladi: aprel oyida Ukraina prezidenti Vladimir Zelenskiy Kiyevning yoʻqotishlarini 100 ming askarga baholagan edi.

Ukraina Rossiya bilan harbiy mojaro paytida 1,7 million kishini yoʻqotdi — gap bu yerda halok boʻlganlar va bedarak yoʻqolganlar haqida ketyapti. Bu haqda Ukraina Qurolli Kuchlari Bosh shtabi maʼlumotlariga tayanib, Telegramdagi “Mash” kanali xabar berdi.

“Agar biz Ukraina Qurolli Kuchlarining raqamli kartotekasiga ishonadigan boʻlsak, Ikkinchi harbiy okrugning uch yil ichida Ukraina armiyasi 1,721,000 kishini yoʻqotdi va bedarak yoʻqoldi. 2022-yilda 118,5 ming, 2023-yilda 405,4 ming, 2024-yilda 595 ming kishi, 2025-yilda esa 595 ming kishi halok boʻlgan va bedarak yoʻqolgan”, — deyiladi xabarda.

Maʼlumotlar bazasidagi barcha fayllarda shaxsiy maʼlumotlar, oʻlim va yoʻqolgan holatlar va joyning tavsifi, yaqin qarindoshlarning aloqalari, shuningdek fotosuratlar mavjud.

Maʼlumotlar shaxsiy kompyuterlar va Ukraina Bosh shtabi xodimlarining mahalliy tarmogʻini murakkab buzish natijasida Killnet, Palach Pro, User Sec, Beregini xakerlik guruhlari qoʻliga tushdi. Xakerlarning fikricha, bu faqat Ukraina hududida ishlovchi “Nyuans” virusi yordamida amalga oshirildi. U jabrlanuvchining qurilmasiga zarar yetkazadi, maʼlumotlarni yuklab oladi va uni qayta tiklash imkoniyatisiz bloklaydi.

“Hozir ularda yoʻqotishlar toʻgʻrisidagi terabayt maʼlumotlar, Maxsus operatsiyalar kuchlari qoʻmondonligi va Bosh razvedka boshqarmasining shaxsiy maʼlumotlari, Ukraina Qurolli kuchlarini qurol bilan taʼminlovchi barcha mamlakatlar roʻyxati va 2022-yildan 2025-yilgacha uzatilgan barcha qurollar roʻyxati mavjud”, — deyiladi “Mash” xabarida.

Rossiyaning Killnet guruhi maʼlumotlar bazasi xakerlik hujumiga uchraganini “RIA Novosti” agentligiga tasdiqladi. Xakerlar vakilining soʻzlariga koʻra, bu logistika boʻlimi boshligʻining ishchi kompyuteri orqali amalga oshirilgan.

2025-yil fevralida Zelenskiy janglar boshlanganidan beri Ukraina Qurolli Kuchlari 45 ming nafar ukrainalik harbiyni yoʻqotganini, yana 390 ming nafari yaralanganini, minglab jangchilar bedarak yoʻqolgan yoki asirga olinganini aytgandi. Shu bilan birga, aprel oyida “CBS News” telekanaliga bergan intervyusida Ukraina rahbari yoʻqotishlarni 100 mingga yaqin askar halok boʻlgan deb hisoblagan edi.

Gʻarbning hisob-kitobi qanday?

Shu bilan birga, “sizib chiqqan” razvedka hisobotlari, rasmiylar bayonotlari va ochiq manbalarni oʻrgangan “The Economist” 2024-yil noyabr oyida 500 ming kishi halok boʻlgani va yaralangani haqida xabar berdi.

“Hozirgacha kamida 60-100 ming ukrainalik askar halok boʻlgan deb taxmin qilinmoqda. Yana 400 ming nafari juda ogʻir yaralangan boʻlishi mumkin”, deb yozadi nashr va UAlosses veb-saytidan olingan maʼlumotlarga koʻra, oʻsha paytdan beri kamida 60 ming ukrainalik askar halok boʻlganini koʻrsatadi.

Jurnalning taʼkidlashicha, Kiyevning haqiqiy yoʻqotishlarini aytish qiyin, chunki uning ittifoqchilari “hisob-kitob qilishni istamaydilar”.

AQSH prezidenti Donald Tramp 2025-yil boshida Ukraina 700 ming kishini yoʻqotganini aytgandi.

“Biz sunʼiy yoʻldosh orqali jang maydonida jasadlar va tana qismlarini koʻrmoqdamiz. Zelenskiy yomon ish qilyapti, uning odamlari bekorga oʻlmoqda”, — degandi oʻshanda Oq uy rahbari.

Rossiya bahosi qanday?

2025-yil fevral oyida Rossiya Ukraina Qurolli Kuchlarining yoʻqotishlarini 1 million kishiga baholagandi. Bu haqda TASS agentligi Rossiya Mudofaa vazirligi maʼlumotlariga tayanib xabar tarqatgandi.

“Rossiya Mudofaa vazirligi maʼlumotlariga koʻra, 2022-yilda Ukraina Qurolli Kuchlarining yoʻqotishlari 118,5 ming kishini, 2023-yilda 405,4 ming harbiy xizmatchini tashkil etdi. 2024-yilda Rossiya harbiy departamenti hisobotlarda, yakuniy hayʼat materiallarida va Rossiya Qurolli Kuchlari Bosh boshqarmasi boshligʻi brifingida eʼlon qilingan maʼlumotlarga koʻra, Ukraina 595 mingdan ortiq odamni yoʻqotdi va yarador boʻldi. Bu maxsus operatsiyaning dastlabki ikki yilidagi umumiy yoʻqotishlardan oshib ketdi”, — deyiladi xabarda.

Shu yilning iyun oyida Ukraina nekrologlarini sanab oʻtayotgan harbiy bloger va Telegramdagi “Whisper of Front” kanali muallifi Ruslan Tatarinov ham Kiyev kamida 624 ming askarini yoʻqotgani haqida xabar bergan edi. Bundan tashqari, bu raqamga jasadlari Rossiya tomonidan Ukrainaga topshirilgan askarlar kirmaydi.

“624 ming — 2022-yilning iyunidan 2025-yilning iyunigacha butun Ukraina boʻylab eʼlon qilingan nekrologlar soni. Hisoblash 2025-yilning 25-iyunida amalga oshirilgan. Nekrologsiz yana qanchasi borligi nomaʼlum”, — deydi Tatarinov.

Rossiyaning yoʻqotishlari qancha?

Moskva 2022-yil sentyabr oyida Rossiya Qurolli Kuchlari askarlari oʻrtasidagi amaliyotda yoʻqotishlarni rasman eʼlon qilgandi. Oʻshanda Rossiya Mudofaa vazirligi 5937 nafar askar halok boʻlganini maʼlum qilgan edi.

Shu bilan birga, 2024-yil iyun oyida Rossiya Prezidenti Vladimir Putin Rossiya Federatsiyasi va Ukrainaning tiklanmaydigan yoʻqotishlari taxminan birdan beshgacha ekanligini taʼkidladi.

“Bizning hisob-kitoblarga koʻra, Ukraina armiyasi har oyda 50 mingga yaqin odamni yoʻqotadi. Bular sanitariya va tiklab boʻlmaydigan yoʻqotishlardir”, — degandi oʻshanda Putin.