Illyustrativ foto

Keksa yoshli kishilarning raqamli texnologiyalardan keng foydalanishi kognitiv salomatligini saqlab qolishiga yordam berishi mumkin. Ostin shahridagi Texas universiteti va Beylor universiteti olimlari 411 mingdan ortiq odam haqidagi maʼlumotlarni tahlil qilib, shunday xulosaga kelishdi. Tadqiqot natijalari haqida batafsil maqola “Nature Human Behaviour” jurnalida chop etildi.

Tadqiqotchilar smartfon, kompyuter va internet kabi raqamli texnologiyalarning 50 yoshdan oshgan odamlarning kognitiv funksiyalariga taʼsirini oʻrgangan 57 ta ilmiy ishning meta-tahlilini oʻtkazdi. Ishtirokchilarning oʻrtacha yoshi 69 yoshni tashkil etgan.

Tahlillar raqamli texnologiyalar bilan muntazam aloqada boʻlish va kognitiv qobiliyat pasayishining sekinlashishi oʻzaro bogʻliqligini koʻrsatdi. Ushbu yangilik “raqamli demensiya” deb ataluvchi keng tarqalgan qoʻrquvlarga zid keladi, unga koʻra gadjetlardan tez-tez foydalanish miya faoliyatini zaiflashtiradi. Maʼlumotlar esa, aksincha, texnologiyalar aqliy faollikni ragʻbatlantirishi, diqqatni jamlash, xotira va oʻrganuvchanlikni qoʻllab-quvvatlashi mumkinligini anglatadi.

Olimlarning taʼkidlashicha, garchi sabab-tekshiruv aloqadorligi hozircha isbotlanmagan boʻlsa-da, natijalar umidbaxsh koʻrinadi. Buni, ayniqsa, aholining keksayishi va yosh oʻtishi bilan bogʻliq boʻlgan kognitiv buzilishlarning profilaktikasida yangi yondashuvlar zarurligi nuqtayi nazaridan tushunish muhimdir.

Mualliflar raqamli faollikning aynan qaysi turlari koʻproq ijobiy taʼsir koʻrsatishini, bu samaralar madaniy va demografik omillarga qarab qanday farqlanishi mumkinligini yaxshiroq tushunish uchun qoʻshimcha tadqiqotlar oʻtkazishga chaqiradi.